گوگرد و ورق استیل 4841
مقدمه و پیشینه
گوگرد عنصری شیمیایی است که با نماد S شناخته می شود و عدد اتمی و جرمی آن به ترتیب 16 و 32 می باشد. گوگرد جزو نافلزات دسته بندی می شود و در گروه شانزدهم و تناوب سوم جدول تناوبی عناصر قرار دارد. از جمله کاربردهای این عنصر می توان به استفاده در صنایع کشاورزی اشاره کرد. گوگرد دارای بیش از 30 آلوتروپ می باشد. منابع این عنصر در طبیعت بیشمار بوده و با توجه به اینکه چند ظرفیتی است، بیشتر به شکل بلورهای زرد رنگ یافت می شود. در گذشته، کیمیاگران گوگرد را با نمادی به شکل مثلث با خطی بالای آن نشان می دادند. این افراد با توجه به تجربه ای که داشتند، از ترکیب شدن جیوه با گوگرد آگاه بودند. در نهایت در سال 1770 میلادی شیمیدانی به نام آنتوان لاوازیه وجود عنصر گوگرد را به مجامع علمی اعلام نمود. گوگرد به صورت ترکیب با عناصر دیگر به صورت سولفید و سولفات یافت می گردد. این عنصر به شکل آزاد در مجاورت چشمه های آب گرم و مناطق آتش فشانی و معدنی یافت می شود. زغال سنگ و نفت از جمله موادی هستند که حین سوختن دی اکسید گوگرد تولید می کنند.
خصوصیات گوگرد
این عنصر نافلز و زرد کمرنگ می باشد. گوگرد بسیار سبک و نرم بوده و هنگام ترکیب شدن با هیدروژن بویی شبیه به بوی تخم مرغ فاسد دارد. شعله آن در حین سوختن آبی است و بوی عجیبی از خود ساطع می کند. گوگرد غیرحلال در آب بوده اما در دی سولفید کربن حل می گردد. گوگرد در تمام فازهای مایع، جامد و گاز در دسترس می باشد. نیترید گوگرد پلیمری شبه فلزی می باشد و دارای مقداری خواص فلزی است، این در حالی است که هیچگونه اتم فلزی در این ماده وجود ندارد. از ویژگی های غیرمعمول این ماده می توان به خواص نوری و غیر الکتریکی آن اشاره کرد. سرمایش سریع بلور گوگرد، گوگرد غیرمتبلور بدست می دهد. پرتو ایکس نشان داده که نوع غیرمتبلور و بی نظم گوگرد ممکن است در هر ساختار پیچشیِ ستاره مانند، دارای هشت اتم باشد. عنصر گوگرد در دو حالت بلوری هشت وجهی یا مونوکلینیک بدست می آید که در دماهای معمولی گونه هشت وجهی پایداری بیشتری دارد.
انواع ترکیبات گوگرد
از انواع ترکیبات این عنصر می توان به گوگرد پودری، معدنی، کلوخه، گرانول، گرانول آلی، دانه بندی، میکرونیزه و پالایشگاهی اشاره کرد.
منابع عنصر گوگرد
سولفید هیدروژن منبع اصلی گوگرد برای مصارف صنعتی می باشد و کشور کانادا اصلی ترین تولیدکننده ی این ترکیب می باشد. برای تولید این عنصر، فرآیندهای مختلف تصفیه ای مورد نیاز است. این تصفیه به منظور حذف گوگرد از گازهای طبیعی، نفت و ماسه های حاوی قیر مورد استفاده واقع می شود. همه ی موجودات زنده دارای گوگرد هستند، به طوری که هنگام فسیل شدن، این عنصر وارد محیط می شود. در صورت احتراق سوخت های فسیلی تصفیه نشده، دی اکسید گوگرد می تواند وارد اتمسفر شود و باران اسیدی ایجاد کند. به همین دلیل فرآیند گوگردزدایی از سوخت، فرآیندی بسیار مهم در بهبود محیط زیست محسوب می شود.
کاربرد گوگرد
گوگرد به شکل آزاد و در قالب ترکیبی، کاربردهای زیادی دارد ولی بیشترین مورد مصرف آن در تولید ترکیبات شیمیایی و فرآورده های میانی در چرخه صنعت می باشد. یکی دیگر از بیشترین موارد مصرف گوگرد در صنایع کشاورزی و تهیه کودهای فسفاتیک است. این عنصر همچنین از اجزای باروت بوده و برای جوشکاری لاستیک نیز بکار می رود. گوگرد به عنوان از بین برنده ی قارچ و همچنین ضدعفونی کننده و کود بکار می رود. تهیه اسید سولفوریک، ساخت کاغذ، مواد سفید کننده و عایق های الکتریکی از دیگر کاربردهای آن است. این ماده در تولید کودهای کشاورزی بسیار مورد استفاده است. مهم ترین شکل مصرف آن به صورت ترکیب معدنی کلسیم سولفات می باشد. گوگرد آب گریز است و به طور مستقیم توسط گیاهان مصرف و جذب نمی شود. باکتری های موجود در خاک با گذشت زمان این ماده را به مشتقات محلول در آب تبدیل می کنند تا توسط آب قابل جذب شوند. گوگرد عملکرد سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه از جمله نیتروژن و فسفر را بهبود می دهد.
اثر گوگرد بر انسان
تمام موجودات زنده نیازمند به این ماده اند. گوگرد بخشی از اسید آمینه متیونین است که برای انسان ماده ای اصلی به شمار می رود. گوگرد در طبیعت به شکل سولفید یافت می شود. پیوندهای گوگرد طی چند فرآیند وارد محیط زیست می شوند. این ترکیبات می توانند برای حیوانات و انسان ها آسیب زا باشند. در واقع، پیوندهای مخربِ گوگردی در واکنش های مختلف در طبیعت شکل می گیرند که اغلب بوی نامطبوعی داشته و بسیار سمی هستند. بروز اثرات عصبی و تغییرات رفتاری، اختلال در گردش خون، آسیب قلبی، تاثیر منفی برا چشم و قوه بینایی، نارسایی در تولید مثل، آسیب به سیستم ایمنی بدن، اختلال معده و دستگاه گوارش، آسیب به عملکرد کبد و کلیه، نقص شنوایی، اختلال در متابولیسم هورمونی و بروز اثرات پوستی از جمله آسیب های این پیوندها محسوب می شوند.
تجهیزات حمل و انتقال گوگرد
جهت انتقال گوگرد در محدوده دمای 120 تا 150 درجه، می توان از فولادهای کربنی استفاده کرد. این مواد تا دمای 200 درجه در نبودِ هوا و رطوبت مقاومت خوبی دارند. فولادهای زنگ نزن مانند 430 و 304 نیز تا دمای 200 درجه مقاومند و مزیت آنچنانی در مقایسه با فولادهای کربنی ندارند. تا دمای جوش یعنی 444 درجه می توان از انواع آلیاژهای نسوز مانند ورق استیل 4841 (که در سطح های ورق استیل 2B و No.1 موجود است) و همچنین گریدهایی چون 321 و 347 استفاده نمود. قیمت ورق استیل 4841 مورد استفاده در ساخت تجهیزات انتقال گوگرد، در مقایسه با سایر آلیاژهای ذکر شده گرانتر می باشد که به علت وجود درصدهای بالای عناصر آلیاژی و خواص دما بالای آن می باشد. در محیط حاوی بخار گوگرد، گریدهای آستنیتی معمولی به راحتی مورد تهاجم قرار می گیرند، اما گرید نسوز (مثلاً ورق استیل 2B و مات) تا دماهای بالا مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. به همین دلیل، در بین تمام آلیاژهای استنلس، قیمت ورق استیل 4841 از همه گرانتر می باشد.